نقش آنزیم های حذف کننده پراکسید هیدروژن و گلوتاتیون s-ترانسفراز در کاهش آثار شوری در گندم

به منظور بررسی آثار تنش شوری بر فعالیت آنزیم های حذف کننده پراکسید هیدروژن، گلوتاتیون s-ترانسفراز، برخی از نشانگرهای تنش اکسیداتیو و الگوی توزیع سدیم و پتاسیم در ارقام حساس و مقاوم به شوری ارقام کوهدشت (حساس) و گاسکوژن (مقاوم) انتخاب و با روش هواکشت پرورش یافتند. با رسیدن گیاهچه ها به مرحله سه تا چهار برگی، 200 میلی مولار کلرید سدیم به محلول غذایی افزوده شد و به مدت 14 روز در این شرایط رشد یافتند. نتایج نشان داد که ماده خشک اندام هوایی رقم گاسکوژن بیشتر از کوهدشت بود. در رقم کوهدشت اگرچه شوری سبب کاهش معنی دار فعالیت آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون s-ترانسفراز نسبت به شاهد شد، اما بر فعالیت گایاکول پراکسیداز تأثیری نداشت. در رقم گاسکوژن تنش شوری موجب افزایش معنی دار فعالیت آنزیم های گایاکول پراکسیداز و گلوتاتیون s-ترانسفراز گردید. اما بر فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز تأثیرگذار نبود. به علاوه، به دلیل جذب و انتقال آسان سدیم به اندام های هوایی در هر دو رقم گندم، بین بخش های مختلف آنها میزان سدیم انباشته شده یکسان بود که سبب کاهش نسبت پتاسیم به سدیم در بخش های مختلف گیاهچه ها شد. همچنین، شوری سبب افزایش شایان توجه پراکسید هیدروژن و پراکسیداسیون لیپیدی در رقم کوهدشت شد. به عنوان نتیجه نهایی می توان گفت که آنزیم های حذف کننده پراکسید هیدروژن و گلوتاتیون s-ترانسفراز در سمّ زدایی ترکیبات سمّی نقش ویژه ای ایفا می نمایند که نتیجه آن حفظ شرایط پایدار در داخل سلول های گیاهی و حفظ توان رشدی گیاهچه ها در محیط های شور است. همچنین، پیشنهاد می گردد که برای ارزیابی بهتر ژنوتیپ ها یا ارقام گندم از نظر تحمل به شوری و نیز استفاده بهینه از ذخایر ژنتیکی علاوه بر میزان سدیم و تسهیم آن در بخش های مختلف گیاه، مکانیسم های دفاعی گیاه برای مقابله با بروز تنش اکسیداتیو ناشی از شوری مورد توجه قرار گیرد.